Dieta wegetariańska

Wegetarianizm (jarstwo) – rodzaj diety charakteryzujący się wyłączeniem z posiłków produktów pochodzenia zwierzęcego i ewentualnie jaj lub nabiału z pobudek moralnych, zdrowotnych bądź ekonomicznych . W języku potocznym wegetarianizm to zbiór kilku diet, które w różnym stopniu ograniczają spożywanie produktów pochodzenia zwierzęcego.

Klasyczny wegetarianizm to dieta jarska, polegająca na ograniczeniu się tylko do pokarmów pochodzenia roślinnego, których źródłem są rośliny zbożowe, strączkowe, okopowe i oleiste oraz warzywa, owoce i grzyby.

Dietetycy są zgodni, że dla osób dorosłych prawidłowo zbilansowana dieta wegetariańska ma korzystny wpływ na zdrowie. U wegetarian rzadziej występują: otyłość, choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, rak okrężnicy, uchyłkowatość jelita grubego, osteoporoza, oraz kamica żółciowa i nerkowa. Badania wykazują, że diety wegetariańskie obniżają zawartość cholesterolu całkowitego w surowicy krwi nawet o 20-30%, w porównaniu do osób żywiących się tradycyjnie.

Istnieje kilka rodzajów diet dla wegetarian, które określają rodzaje środków spożywczych, które konsumujemy:

1. Lakto-wegetariańska dieta wyklucza mięso, ryby, drób i jajka, a także produkty żywnościowe, które je zawierają. Dairy products, such as milk, cheese, yogurt and butter, are included.Mleko jego przetwory takie jak ser, jogurt, masło, są dopuszczane do spożywania.

2. Lakto-ovo diety wegetariańskie wyklucza mięsa, ryby i drób, ale dopuszcza produkty mleczne i jaja. Jest to najbardziej rozpowszechniona odmiana wegetarianizmu

3. Ovo-wegetariańska wyklucza mięso, drób, owoce morza i produkty mleczne, ale dopuszcza jaja.

4. Diety wegańskie wykluczają wszelkie pokarmy wytwarzane przez zwierzęta: mięso, drób, ryby, jaja, produkty mleczne oraz pokarmy zawierających te produkty.

5. Diety frutariańskie – najbardziej rygorystyczne formy wegetarianizmu. Oprócz mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego, fruktarianie nie jedzą żadnych owoców i warzyw, których zerwanie uśmierciłoby roślinę (np. sałaty). Ich pokarmem są owoce, które same spadną z drzewa

Prawidłowo zbilansowana dieta wegetariańska pozwala na takie dobranie produktów spożywczych, które pozwoli uzyskać jak najpełniejszy skład odżywczy. Cennym źródłem białka są rośliny strączkowe, jak fasola, groch, soja, soczewica. Jednak proporcje między aminokwasami nie są tak idealne jak we wzorcowym białku w dietetyce, czyli białku jaja.  Produkty zbożowe - kasze, ryże, makarony należy łączyć z roślinami strączkowymi, oraz mlekiem i jajami. Bardzo dobrym połączeniem jest też zebranie w jednym posiłku zielonego groszku, brukselki, kalafiora, fasolki szparagowej z kukurydzą i ryżem.
Osoby stosujące dietę wegetariańską jako dodatek do warzyw powinny dodawać ryż, kaszę jaglaną, ziarno sezamu i orzechy.

Wegetarianie muszą zwracać szczególną uwagę na zapotrzebowanie witaminy B12, która znajduje się głównie w mleku, produktach mlecznych i jajach. Witaminę A znajdziemy głównie w produktach zwierzęcych. Nasz organizm potrafi wytworzyć ją sam z karotenu (źródło: szpinak, botwina, sałata, pomidory, marchew, dynia).

Wapń podczas diety wegetariańskiej znajdziemy przede wszystkim w produktach mlecznych, ciemnozielonych warzywach liściastych, orzechach, pestkach słonecznika i chlebie razowym.
Źródłem cynku w diecie wegetariańskiej są produkty mleczne i jaja, orzechy, pełne ziarna, rośliny strączkowe i warzywa. Kwas foliowy w diecie wegetariańskiej zawiera fasola, zielone warzywa liściaste, owoce, orzechy ziemne. Skuteczna dieta wegetariańska nie zawiera produktów wysoko przetworzonych, zawierających środki konserwujące i sztuczne barwniki. Dieta wegetariańska ogranicza ilość spożycia soli i cukru.
Dieta wegetariańska jest bogata w błonnik, który ułatwia trawienie i zapobiega zaparciom. Wegetarianie spożywają pełnoziarnisty chleb, makarony, ziemniaki, kasze i łączą je z całą gamą warzyw, owoców, orzechów oraz pestek słonecznika, dyni i ziarna sezamowego. Dieta wegetariańska mimo braku mięsa jest bardzo urozmaicona i przede wszystkim bardzo zdrowa - należy do lekkostrawnych.

Poza zmianą sposobu odżywiania dieta wegańska wiąże się ze zmianą stylu życia - większym poszanowaniem zwierząt (z tego względu osoby wierne tej filozofii nie kupują produktów pochodzenia zwierzęcego, np. futer, odzieży skórzanej, wełnianej, kosmetyków).

Ubytek wagi podczas diety wegetariańskiej jest spowodowany zmianą sposobu odżywiania i wynosi około 2 kg w ciągu 4 tygodni.

 

Zalety diety wegetariańskiej:

· pomaga schudnąć, bo zawiera mniej kalorii,

· zapobiega wystąpieniu nadciśnienia tętniczego,

· stabilizuje poziom cholesterolu we krwi - z powodu wykluczenia tłuszczów zwierzęcych (brak lub niska zawartość cholesterolu w pożywieniu),

· zawiera dużo błonnika, więc reguluje procesy trawienia i ułatwia wypróżnianie,

· zwiększony w pożywieniu udział NNKT (Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe),

· Wegetarianie posiadają zazwyczaj większą wiedzę na temat pożywienia, dlatego ich dzieci zwykle nie dostają jedzenia typu chipsy, fast foody itp. - nie są narażone na nadwagę czy otyłość,

· badania wykazują, że wegetarianie są bardziej wytrzymali fizycznie i sprawni.

Wady diety wegetariańskiej:

· źle realizowany wegetarianizm może doprowadzić do powstania  niedoborów żywieniowych, ·przygotowywanie dań wegetariańskich wymaga więcej czasu i pracy,

· posiłki są dość kosztowne, jeśli kupuje się produkty ekologiczne.